Τι σημαίνει σχολική ετοιμότητα;
Η σχολική ετοιμότητα, ερμηνεύοντας τη φράση, αναφέρεται στο εάν ένα παιδί είναι έτοιμο να ξεκινήσει το σχολείο και να φοιτήσει με επιτυχία στην Α δημοτικού. Στην ουσία, όμως, τι ακριβώς σημαίνει να είναι «έτοιμο» ένα παιδί; Δεν αρκεί μόνο να μπορεί ένα παιδί ήδη από το νηπιαγωγείο να γράφει το όνομά του και να μετράει μέχρι το δέκα για να πούμε ότι είναι έτοιμο. Υπάρχουν κάποιοι τομείς ανάπτυξης τους οποίους θα πρέπει να έχει κατακτήσει το παιδί για να είναι σε θέση να ξεκινήσει το δημοτικό σχολείο και να παρακολουθήσει με επιτυχία το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της α τάξης του δημοτικού χωρίς δυσκολίες. Σχολική ετοιμότητα και η φοίτηση στο νηπιαγωγείο είναι μια κρίσιμη περίοδος εκπαίδευσης Όλα τα νήπια δεν εμφανίζουν τον ίδιο ρυθμό ανάπτυξης σε όλες τις πτυχές της προσωπικότητάς τους, την ίδια στιγμή Η πορεία που θα ακολουθήσει το κάθε νήπιο και η ταχύτητα εξέλιξης του σε κάθε τομέα είναι αποτέλεσμα της προσωπικής του ιδιοσυγκρασίας, την οποία δεν μπορούμε να προβλέπουμε με ακρίβεια. Εκείνο που επιδιώκει το νηπιαγωγείο είναι να εντοπίζει τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του κάθε νηπίου και να προσφέρει στο καθένα ευκαιρίες που συμβάλλουν στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Ο ρόλος του νηπιαγωγείου είναι αντισταθμιστικός. Προσπαθεί δηλαδή να μειώσει τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των παιδιών και να προετοιμάσει στο καλύτερο δυνατό το νέο μαθητή. Οι διαφορές αυτές μπορεί να οφείλονται σε βιολογικούς παράγοντες, σε κοινωνικούς και πολιτισμικούς. Έτσι, το νηπιαγωγείο με την παρέμβαση του βοηθάει τα παιδιά, ώστε αργότερα, κατά την ένταξη τους στο Δημοτικό σχολείο, να είναι σωστά προετοιμασμένα και να εμφανίζουν περίπου ίδιο επίπεδο ικανοτήτων και δεξιοτήτων. Αρκετά παιδιά, ωστόσο όταν αποφοιτήσουν από το νηπιαγωγείο, δε βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο γνωστικών, συναισθηματικών και εκτελεστικών ικανοτήτων, ώστε να ανταποκριθούν χωρίς προβλήματα στις απαιτήσεις του σχολείου. Ένα παιδί που είναι έτοιμο για το σχολείο (Α Δημοτικού), σημαίνει ότι έχει κατακτήσει βασικές δεξιότητες και γνώσεις από μια ποικιλία τομέων που θα μπορέσουν να του διασφαλίσουν μια επιτυχημένη πορεία. Ηλικιακά, τα περισσότερα παιδιά έχουν φτάσει σ’ αυτό το επίπεδο και πληρούν τις προϋποθέσεις ένταξης μεταξύ 5ετών και 7μηνών και 6 ετών και 6 μηνών. Κάποια παιδιά παρότι βρίσκονται στην ηλικία αυτή και τυπικά δικαιούνται να φοιτήσουν στην Α Δημοτικού, δεν είναι ακόμη ‘ώριμα’ ώστε να αντεπεξέλθουν με επάρκεια στο νέο απαιτητικό τους ρόλο. Παρακάτω αναφέρονται τα βασικά κριτήρια σχολικής ετοιμότητας που συνδέονται άμεσα με την ομαλή προσαρμογή του παιδιού στην Α δημοτικού: ΒΑΣΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Αντίληψη Λόγου -Ακολουθεί σύνθετες οδηγίες -Παρακολουθεί και κατανοεί ιστορίες (κατάλληλες για την ηλικία του) -Παρακολουθεί και κατανοεί μια απλή συνομιλία -Κατανοεί ανέκδοτα και γρίφους -Κατανοεί απλά λογοπαίγνια Έκφραση Λόγου -Χρησιμοποιεί προτάσεις που περιλαμβάνουν δύο ή περισσότερες ιδέες -Χρησιμοποιεί περιγραφική γλώσσα -Γνωρίζει απέξω και απαγγέλλει κάποια κοινά ποιηματάκια και τραγούδια -Προσποιείται, δημιουργεί και συνθέτει τραγούδια ή ιστορίες -Λέει ή επαναφηγείται ιστορίες ή / και καθημερινές εμπειρίες -Κάνει ερωτήσεις και εκφράζει την περιέργεια του -Εκφράζει ιδέες έτσι ώστε οι άλλοι μπορούν να τις καταλάβουν -Απαντάει σε “ναι / όχι” ερωτήσεις -Απαντάει σε ανοιχτές ερωτήσεις (π.χ., «Πως πέρασες το Σαββατοκύριακο;”) -Απαντάει σε ερωτήσεις που εισάγονται με τι, πως, που, πότε, γιατί. -Συμμετέχει σε συζητήσεις -Κάνει το ίδιο το παιδί έναρξη συζήτησης -Χρησιμοποιεί πληθυντικό αριθμό, αντωνυμίες και χρόνους σωστά -Χρησιμοποιεί τη γλώσσα για να μιλήσουμε για τα αντίθετα και να συγκρίνει τα πράγματα -Μιλά για πράγματα που πρόκειται να συμβούν, καθώς και πράγματα που έχουν ήδη συμβεί -Η ομιλία του είναι πλήρως κατανοητή από μη εξοικειωμένους ακροατές/συνομιλητές -Χρησιμοποιεί σωστά την μελωδικότητα της φωνής του (προσωδία) ψιθυρίζει και αλλάζει τόνο φωνής αν χρειαστεί ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ -Μπορεί να συστηθεί σε κάποιον -Χαιρετάει σε είσοδο και έξοδο από κάποιο χώρο -Έχει βλεμματική επαφή -Κάνει έναρξη διαλόγου -Διατηρεί διάλογο -Χρησιμοποιεί εκφράσεις προσώπου (σε κάποιο βαθμό) -Προσαρμόζεται σε μη οικείες συνθήκες -Έχει περιέργεια για τον κόσμο -Ακολουθεί κανόνες ΘΕΣΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ: Ικανότητα συνεργασίας σε θέση εγκεφαλικής ισχύος (brain power) , όπου το παιδί οργανώνεται σε γνωστικά απαιτητική δραστηριότητα, χωρίς άμεση επιτήρηση από ενήλικα (ενήλικας σε απόσταση όπως πχ. η θέση δασκάλου μαθητή στην τάξη) ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ- ΟΡΓΑΝΩΣΗ: Ικανοποιητική ικανότητα συγκέντρωσης προσοχής τόσο σε δραστηριότητες τραπεζιού, όσο και στο χώρο. Είναι σημαντική η καλή οργάνωση σε πολυαισθητηριακό περιβάλλον (ήχων,οπτικών ερεθισμάτων, απτικών ερεθισμάτων κτλ.) και η σχετική σταθερότητα ποιότητας παραγόμενου έργου στο περιβάλλον αυτό. Ικανοποιητική διάρκεια οργάνωσης στην καθιστή θέση. Ανταπόκριση σε ομαδική εντολή. ΑΔΡΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ: Να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται σε δραστηριότητες αδρής κινητικότητας (ισορροπία, αδρός και αμφίπλευρος συντονισμός, ασκήσεις με πηδήματα και μπάλα, πλευρίωση, πέρασμα μέσης γραμμής σώματος). ΛΕΠΤΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ: Να έχει κατακτήσει ώριμη λεπτή κίνηση και γραφοκινητικότητα (χρήση ψαλιδιού, σύλληψη μολυβιού, αντιγραφική ικανότητα φορμών και κεφαλαίων γραμμάτων, οπτικοκινητικός συντονισμός, οπτική επεξεργασία). ΠΡΑΞΙΑΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ: Να ανταποκρίνεται και να οργανώνει την δράση του όπου απαιτείται πραξιακός μηχανισμός (η ικανότητα κατανόησης σχεδιασμού και προγραμματισμού δεδομένων που απαιτούνται για μια δράση, όπως και η ικανότητα επιτυχούς αποτελέσματος). Κατασκευαστική πράξη (πχ. Αντιγραφή μοντέλων). ΑΥΤΟΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ: Πλήρης ανεξαρτησία σε πλύσιμο ,ντύσιμο, φαγητό, τουαλέτα. ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: Δεξιότητες προσανατολισμού και κατευθυντικότητας στο χρόνο και στο χώρο (οι έννοιες περιγράφονται στη συνέχεια). ΜΝΗΜΗ: Καλή ακουστική και οπτική μνήμη (έως 6 ψηφία – εικόνες ανάκληση). ΛΟΓΙΚΟΜΑΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ: -Αναγνωρίζει μεγέθη (πχ.μικρό –μεγάλο,μεσαίο, ψηλό –κοντό ) και μπορεί να κάνει συγκρίσεις μεγεθών. – Αναγνωρίζει ποσότητες (πχ. πολλά-ένα-λίγα, περισσότερα-λιγότερα,άδειο-γεμάτο). -Μπορεί να κάνει σειροθετήσεις κατά μέγεθος και ποσότητα. -Μπορεί να ομαδοποιεί αντικείμενα -Μπορεί να καταμετρήσει τουλάχιστον δέκα αντικείμενα με στρατηγική -Μπορεί να αναγνωρίσει τους αριθμούς ως το δέκα -Μπορεί να αντιστοιχίσει αριθμό με αντίστοιχο αριθμό αντικειμένων -Μπορεί να αναγνωρίσει ιδιότητες αντικειμένων (πχ. μαλακό-σκληρό, βρεγμένο -στεγνό, γυάλινο, πλαστικό, ξύλινο, κρύο-ζεστό) -Αναγνωρίζει και εντοπίζει ομοιότητες και διαφορές (πχ.σε αντικείμενα, εικόνες) -Αναγνωρίζει τα χρώματα -Αναγνωρίζει τα σχήματα -Αναγνωρίζει και τοποθετεί αντικείμενα με τη σειρά πρώτο-δεύτερο-τρίτο -Αντιλαμβάνεται την έννοια μισό -ολόκληρο ΓΡΑΦΟ-ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑ: -Αναγνωρίζει μεμονομένα τα κεφαλαία φωνήματα του αλφάβητου -Μπορεί να γράφει τα περισσότερα γράμματα του αλφάβητου -Αναγνωρίζει πρώτο φώνημα λέξης -Μπορεί να γράφει το όνομα του -Αντιγράφει λέξεις -Εντοπίζει μεμονωμένα φωνήματα μέσα σε λέξη ΕΝΝΟΙΕΣ ΧΩΡΟΥ Αναγνωρίζει την θέση αντικειμένων και του σώματός του καθώς και τοποθετεί αντικείμενα στο χώρο του σύμφωνα με τις έννοιες: Πάνω-κάτω, μέσα-έξω, μπροστά-πίσω, κοντά-μακριά, ανάμεσα, δεξιά-αριστερά, πρώτο-τελευταίο. ΕΝΝΟΙΕΣ ΧΡΟΝΟΥ -Αντιλαμβάνεται τις έννοιες: πρωί-μεσημέρι-βράδυ, πρίν-τώρα-μετά, χθές-σήμερα-αύριο. -Λέει τις ημέρες της εβδομάδας με την σειρά. -Γνωρίζει τις εποχές του χρόνου και τις συνδέει με τα αντίστοιχα καιρικά φαινόμενα (πχ. Τον χειμώνα κάνει κρύο) ΨΥΧΟ-ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Τα βασικά χαρακτηριστικά της ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης ενός παιδιού κατά την ένταξή του στην Α δημοτικού αφορούν στο τρίπτυχο της συναισθηματικής νοημοσύνης, της συναισθηματικής ωριμότητας και της συναισθηματικής ετοιμότητας , και μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής: Συναισθηματική νοημοσύνη Η ικανότητα να ερμηνεύει κανείς τα συναισθήματα των άλλων και να διαχειρίζεται διαπροσωπικές σχέσεις και αλληλεπιδράσεις. Η ικανότητα για λογικό έλεγχο των συναισθημάτων για χειρισμό της συναισθηματικής ζωής με την νοημοσύνη. Η ικανότητα να γνωρίζει κανείς πότε βιώνει ένα συναίσθημα, να μπορεί να κατονομάσει τα συναισθήματα του άλλου αλλά και να αναγνωρίζει και να είναι ευαίσθητος στην εκδήλωση των συναισθημάτων των άλλων (Goleman , 1995). Συναισθηματικη ωριμότητα Συναισθηματική (αλλιώς ψυχοκοινωνική) ωριμότητα είναι η ικανότητα προσαρμογής ενός παιδιού στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος, η οποία εξαρτάται από τα ατομικά χαρακτηριστικά του παιδιού σε συνδυασμό με τη διαπαιδαγώγησή του. Τα επτά συστατικά στοιχεία της συναισθηματικής ετοιμότητας σύμφωνα με τον Gottman.J., 1997: -ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ : Η αίσθηση ελέγχου και άνεσης του παιδιού πάνω στο σώμα του και στη συμπεριφορά του. -ΠΕΡΙΕΡΓΕΙΑ :Η εντύπωση του παιδιού ότι η ανακάλυψη και οι καινούργιες ιδέες του θα είναι θετικές και θα προσφέρουν ικανοποίηση -ΠΡΟΘΕΣΗ: Περιέχει την αίσθηση επιδεξιότητας και αποτελεσματικότητας -ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΣ: Η ικανότητα του παιδιού να συντονίζει και να ελέγχει την δράση του με τρόπους κατάλληλους προς την ηλικία του -ΑΡΜΟΝΙΚΟΤΗΤΑ: Η ικανότητα του παιδιού να σχετίζεται με τους άλλους έχοντας άμεση κατανόηση και συναίσθημα για την κατάσταση τους -ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ : Η επιθυμία και η ικανότητα του παιδιού να ανταλλάσει , με τρόπο λεκτικό κυρίως , ιδέες και συναισθήματα με τους συνομηλίκους του -ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΜΟΤΗΤΑ: Η δεξιότητα του παιδιού και η συναισθηματική ωριμότητα να συνεργάζεται στις ομαδικές δραστηριότητες Συνοψίζοντας κατά την ένταξη στο δημοτικό σχολείο το παιδί θα πρέπει να έχει κατακτήσει σε συναισθηματικό επίπεδο τα εξής: -την ικανότητα αναγνώρισης των συναισθημάτων του -την ικανότητα να δείχνει/εξωτερικεύει τα συναισθήματά του -την ικανότητα ρύθμισης/ διαχείρισης των συναισθημάτων του -την ικανότητα ενσυναίσθησης (αρχίζει να κατανοεί τα συναισθήματα των άλλων) -βασικές ικανότητες διαχείρισης σχέσεων (π.χ. διαχείριση συγκρούσεων, επικοινωνία, ομαδικότητα– ‐συνεργατικότητα) -να έχει αρχίσει να αναπτύσσεται η ικανότητα στρατηγικών για την επίλυση προβλημάτων της καθημερινής ζωής -να μπορεί να διαχωρίζει το φανταστικό από το πραγματικό -να αντέχει στην πίεση και να είναι σε θέση να ζητήσει βοήθεια αν χρειαστεί -να μπορεί να διαχειριστεί την ματαίωση Πηγές: https://proseggisi.gr /%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%84%CE%BF%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1-%CF%80%CF%8C%CF%84%CE%B5-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%AD%CF%84%CE%BF%CE%B9%CE%BC/ https://atest.gr/scholiki-etoimotita/ https://www.schooling.gr/article/348/scholiki-etoimotita-apo-ti-exartatai
0 Comments
|
Διαχειριστής του blog
|